Ογδόντα οκτώ χρόνια πέρασαν. Σαν τούτες τις ημέρες, εκεί στα παράλια της
Μικράς Ασίας και σημερινής Τουρκίας, διαδραματίζονταν τα τραγικά
γεγονότα του ξεριζωμού του Ελληνισμού μετά από παραμονή...
2.700 περίπου χρόνων. Ναι καλά διαβάσατε. Ελληνισμός 2.700 χρόνων ξεσπιτώθηκε, ξεκληρίστηκε, θανατώθηκε, εξανδραποδίστηκε. Από λάθη δικά μας ή από τους πάντα μεγάλους προστάτες αφεντάδες μας? Μην με ρωτήσετε να σας απαντήσω. Δεν θα το κάνω. Το 700 πΧ οι Αθηναίοι κατέλαβαν την Μίλητο και από τότε ο Ελληνισμός της Ιωνίας αρχίζει να μεγαλουργεί. Προπομπός του μεγάλου κατοπινού Βυζαντίου με πρωτεύουσα την Πόλη, άρχισε να δίνει στάλα στάλα τις δροσοσταλίδες του πολιτισμού στην ηπειρωτική Ελλάδα. Από τον Νότο μέχρι την Κωνσταντινούπολη σε όλα τα παράλια αλλά και μέσα στην ενδοχώρα, ο Ελληνισμός μεγαλούργησε στα γράμματα, στην επιχειρηματικότητα, στο εμπόριο, στις τέχνες, στα πάντα. Αιτία η ανάμειξη της έξυπνης μα συνάμα ανήσυχης φυλής μας, εκεί στο σταυροδρόμι, μεθυσμένη από τα πνευματικά χαρμάνια της Ανατολής και της Δύσης, έφτιαχνε το πλέριο άρωμα γνώσης για την γύρω περιοχή αλλά και την μητροπολιτική Ελλάδα. Ακόμα και στα 400 χρόνια της Τουρκοκρατίας κάτω από το τουρκικό φέσι, κράτησε άσβηστες τις αρχές, βιωμάτων μιας αρχέγονης και υπαρξιακής κουλτούρας. Όμως το 1922 με την μεγάλη Ελλάδα του Βενιζέλου στα σπάργανα, και το καταραμένο τότε συντηρητικό κατεστημένο επηρεασμένο σαφώς από την επώδυνη μοναρχία, ο Έλληνας θρήνησε τον αφανισμό του Ιωνικού του πολιτισμού. Και μονομιάς, όπως θα λεγε ο ποιητής δύο εκατομ. περίπου άνθρωποι, οσοι σωθηκαν, αναγκάστηκαν να αφήσουν το βιός τους και να περάσουν απέναντι στην μητέρα Ελλάδα. Όχι στριμωγμένοι σε αποβάθρα. Άγρια κυνηγημένοι. Στην Νέα Σμύρνη, στην Φιλαδέλφεια, στη Δραπετσώνα, στο Πολύγωνο μέσα στο τότε ρέμα. Και σε νησιά αλλά και στη Μακεδονία. Παντού.
Άλλος για Χίο τράβηξε
άλλος για Μυτιλήνη
άλλος στης Συρας τα στενά
αίμα και δάκρυα χύνει,
γράφει ο Μάνος Ελευθερίου.
Εδώ σταματώ. Και επιτρέψτε μου να αναφέρω - προσωπική εκτίμηση - ότι τέτοια καταστροφή ελληνισμού, όμοια της δεν ξανάδε η πλάση. Την θεωρώ σαν το οριστικό κλείσιμο της στρόφιγγας ροής πολιτισμού και πνεύματος προς το κύριο σώμα της Ελλάδας. Οι άνθρωποι που πρόλαβαν και έγραψαν βιβλία για εκείνα τα μέρη και τις συνήθειες των Ελλήνων Ιώνων όπως ο Βενέζης με την Αιολική Γη, η Ιορδανίδη με την Λωξάντρα της, η Σωτηρίου με τα Ματωμένα Χώματα, την πλέον συγκλονιστική μαρτυρία εκείνων των ημερών, και ας με συγχωρέσουν τόσοι άλλοι, έδωσαν εικόνες που εύχομαι να μην ματαδούμε. Οι Έλληνες μουσικοί συνθέτες όπως ο Μούτσης με τον Άγιο Φεβρουάριο, Ο Καλδάρας με την Ανατολή, ο Ξαρχάκος με τον Φέρρη στην ταινία το Ρεμπέτικο, θρήνησαν με τα τραγούδια τους, όσο κανείς άλλος, το δράμα που εξελίχτηκε στα εκεί παράλια. Το άρθρο αυτό αφιερώνεται, σ αυτήν την συρρίκνωση του Ελληνισμού και μόνον. Τον γεμάτο με ανατολίτικες ευωδίες όπως είδαμε στην Πολίτικη Κουζίνα.
Όμως και μετά το1922 ο επηρεασμός της μητροπολιτικής ελληνικής κοινωνίας, από τις παρακαταθήκες ανάπτυξης και πολιτισμού από τους ξεριζωμένους, παρέμεινε έμμεσα τεράστιος. Έδωσε μεγάλη πνευματική άνοδο. Έδωσε ζωή. Έδωσε ευρύτητα σκέψης,, έδωσε συνέχεια αξιών στην καθημερινή ύπαρξη μας . Όμως τα χρόνια πέρασαν. Οι Έλληνες του τότε και ηλικιακά άλλωστε σήμερα έχουν οι περισσότεροι φύγει. Η ξεριζωμένη και πονεμένη γενιά χάνεται από φυσικά αίτια. Τώρα που όλα στερεύουν και οι αξίες μηδενίζονται, με το χρήμα, και την διαφθορά να κυριαρχούν, μου έρχονται στα δακρυσμένα μάτια της φαντασίας μου, η Σμύρνη, η Αλικαρνασσός, η Έφεσος, το Αιβαλί, μέρη που δεν γνώρισα. Και κάπου στο βάθος της καρδιάς μου κτυπούν ασταμάτητα, οι στίχοι του ομώνυμου ποιήματος και μετέπειτα τραγουδιού, του Αρκάδα Νίκου Γκάτσου:
Ανατολή, ανατολή
δική σου είμαστε,
είμαστε φυλή.
2.700 περίπου χρόνων. Ναι καλά διαβάσατε. Ελληνισμός 2.700 χρόνων ξεσπιτώθηκε, ξεκληρίστηκε, θανατώθηκε, εξανδραποδίστηκε. Από λάθη δικά μας ή από τους πάντα μεγάλους προστάτες αφεντάδες μας? Μην με ρωτήσετε να σας απαντήσω. Δεν θα το κάνω. Το 700 πΧ οι Αθηναίοι κατέλαβαν την Μίλητο και από τότε ο Ελληνισμός της Ιωνίας αρχίζει να μεγαλουργεί. Προπομπός του μεγάλου κατοπινού Βυζαντίου με πρωτεύουσα την Πόλη, άρχισε να δίνει στάλα στάλα τις δροσοσταλίδες του πολιτισμού στην ηπειρωτική Ελλάδα. Από τον Νότο μέχρι την Κωνσταντινούπολη σε όλα τα παράλια αλλά και μέσα στην ενδοχώρα, ο Ελληνισμός μεγαλούργησε στα γράμματα, στην επιχειρηματικότητα, στο εμπόριο, στις τέχνες, στα πάντα. Αιτία η ανάμειξη της έξυπνης μα συνάμα ανήσυχης φυλής μας, εκεί στο σταυροδρόμι, μεθυσμένη από τα πνευματικά χαρμάνια της Ανατολής και της Δύσης, έφτιαχνε το πλέριο άρωμα γνώσης για την γύρω περιοχή αλλά και την μητροπολιτική Ελλάδα. Ακόμα και στα 400 χρόνια της Τουρκοκρατίας κάτω από το τουρκικό φέσι, κράτησε άσβηστες τις αρχές, βιωμάτων μιας αρχέγονης και υπαρξιακής κουλτούρας. Όμως το 1922 με την μεγάλη Ελλάδα του Βενιζέλου στα σπάργανα, και το καταραμένο τότε συντηρητικό κατεστημένο επηρεασμένο σαφώς από την επώδυνη μοναρχία, ο Έλληνας θρήνησε τον αφανισμό του Ιωνικού του πολιτισμού. Και μονομιάς, όπως θα λεγε ο ποιητής δύο εκατομ. περίπου άνθρωποι, οσοι σωθηκαν, αναγκάστηκαν να αφήσουν το βιός τους και να περάσουν απέναντι στην μητέρα Ελλάδα. Όχι στριμωγμένοι σε αποβάθρα. Άγρια κυνηγημένοι. Στην Νέα Σμύρνη, στην Φιλαδέλφεια, στη Δραπετσώνα, στο Πολύγωνο μέσα στο τότε ρέμα. Και σε νησιά αλλά και στη Μακεδονία. Παντού.
Άλλος για Χίο τράβηξε
άλλος για Μυτιλήνη
άλλος στης Συρας τα στενά
αίμα και δάκρυα χύνει,
γράφει ο Μάνος Ελευθερίου.
Εδώ σταματώ. Και επιτρέψτε μου να αναφέρω - προσωπική εκτίμηση - ότι τέτοια καταστροφή ελληνισμού, όμοια της δεν ξανάδε η πλάση. Την θεωρώ σαν το οριστικό κλείσιμο της στρόφιγγας ροής πολιτισμού και πνεύματος προς το κύριο σώμα της Ελλάδας. Οι άνθρωποι που πρόλαβαν και έγραψαν βιβλία για εκείνα τα μέρη και τις συνήθειες των Ελλήνων Ιώνων όπως ο Βενέζης με την Αιολική Γη, η Ιορδανίδη με την Λωξάντρα της, η Σωτηρίου με τα Ματωμένα Χώματα, την πλέον συγκλονιστική μαρτυρία εκείνων των ημερών, και ας με συγχωρέσουν τόσοι άλλοι, έδωσαν εικόνες που εύχομαι να μην ματαδούμε. Οι Έλληνες μουσικοί συνθέτες όπως ο Μούτσης με τον Άγιο Φεβρουάριο, Ο Καλδάρας με την Ανατολή, ο Ξαρχάκος με τον Φέρρη στην ταινία το Ρεμπέτικο, θρήνησαν με τα τραγούδια τους, όσο κανείς άλλος, το δράμα που εξελίχτηκε στα εκεί παράλια. Το άρθρο αυτό αφιερώνεται, σ αυτήν την συρρίκνωση του Ελληνισμού και μόνον. Τον γεμάτο με ανατολίτικες ευωδίες όπως είδαμε στην Πολίτικη Κουζίνα.
Όμως και μετά το1922 ο επηρεασμός της μητροπολιτικής ελληνικής κοινωνίας, από τις παρακαταθήκες ανάπτυξης και πολιτισμού από τους ξεριζωμένους, παρέμεινε έμμεσα τεράστιος. Έδωσε μεγάλη πνευματική άνοδο. Έδωσε ζωή. Έδωσε ευρύτητα σκέψης,, έδωσε συνέχεια αξιών στην καθημερινή ύπαρξη μας . Όμως τα χρόνια πέρασαν. Οι Έλληνες του τότε και ηλικιακά άλλωστε σήμερα έχουν οι περισσότεροι φύγει. Η ξεριζωμένη και πονεμένη γενιά χάνεται από φυσικά αίτια. Τώρα που όλα στερεύουν και οι αξίες μηδενίζονται, με το χρήμα, και την διαφθορά να κυριαρχούν, μου έρχονται στα δακρυσμένα μάτια της φαντασίας μου, η Σμύρνη, η Αλικαρνασσός, η Έφεσος, το Αιβαλί, μέρη που δεν γνώρισα. Και κάπου στο βάθος της καρδιάς μου κτυπούν ασταμάτητα, οι στίχοι του ομώνυμου ποιήματος και μετέπειτα τραγουδιού, του Αρκάδα Νίκου Γκάτσου:
Ανατολή, ανατολή
δική σου είμαστε,
είμαστε φυλή.
Γράφει ο Νίκος Σάνσης
(οικονομολόγος)
(οικονομολόγος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου